اختلاف فاحش سياستگذاري بيمارستانها در مورد تختهاي روانپزشكي
روانپزشكان معتقدند بالابودن بار بيماري‌هاي رواني منحصر به كشور ما نيست و تقريباً در تمام دنيا به درجه‌هاي مختلف وجود دارد.
با اين تفاوت كه كشورهاي موفق در كنترل اختلالات رواني با اختصاص اعتبار مناسب براي ارتقاي سلامت روان جامعه، براي كنترل آن برنامه دارند اما در كشور ما به‌علت پايين بودن اعتبارات بهداشتي ـ درماني، كار زيادي در اين زمينه نمي‌توان انجام داد.
اهميت اين مسئله شايد با شنيدن اين خبر كه بالاخره براي نخستين بار اولين بخش روان- تني كشور دريكي از بيمارستانهاي تهران راه‌اندازي شد، بيشتر خودش را نشان دهد؛
بيمارستاني كه به عقيده روانپزشكان پيشاني و قطب درمان در كشور است و انواع و اقسام بخش‌هايي وجود دارد كه خيلي هم مرتبط با يك بيمارستان عمومي نيستند و حتي خيلي از اين بخش‌ها آموزشي هستند.
با اين حال هيچ بخشي از اين بيمارستان تا به حال مخصوص بيماري‌هاي روانپزشكي نبوده است؛به‌طوري كه فقط بيمارستان ايزوله «روز به» با امكانات محدود و بدوي براي اين بيماران اختصاص داده شده است.
پيشرفت‌هاي ناقص
با اين حال دكتر رستميان، رئيس مجتمع بيمارستاني امام خميني (ره) در حالي راه‌اندازي بخش روان - تني را در رشد شاخص‌هاي اين بيمارستان مؤثر مي‌داند كه به گفته كارشناسان بيشترين هزينه‌هاي نظام سلامت مربوط به همين بيماران است؛به‌طوري كه 85درصد عوامل تاثيرگذار در نظام سلامت مربوط به عوامل اجتماعي - رواني است.
همچنين براساس مطالعات انجام شده در كميسيون عوامل رواني اجتماعي، 15درصد عوامل تاثيرگذار در نظام سلامت مربوط به عوامل زيستي و ژنتيك، 10درصد مربوط به عوامل محيطي، 25درصد مربوط به نظام مراقبت‌هاي سلامت و 50درصد مربوط به عوامل اجتماعي است كه به گفته متخصصان و روانپزشكان متأسفانه توجه به عوامل اجتماعي - رواني نه تنها در كشور ما بلكه در عرصه بين‌المللي مغفول مانده است.
با تمام اين اوصاف و با توجه به افزايش آمار بيماران رشته روانپزشكي، حدود 20 سال پيش وزارت بهداشت بخشنامه‌اي را مبني بر اينكه 10 تا 20درصد تختهاي بيمارستانهاي جنرال و عمومي بايد مجهز به تختهاي روانپزشكي باشد، صادر كرد ولي به گفته كارشناسان هنوز با گذشت سال‌ها از صدور اين بخشنامه، اين امر به‌طور كامل محقق نشده است.
بيمه‌ها، مقصران هميشه
در اين ميان دكتر پرويز مظاهري، دبير انجمن روانپزشكان ايران با ابراز نارضايتي از «محسوب نشدن اختلالات رواني در گروه بيمه» معتقد است: بيمه‌ها هزينه‌هاي بستري بيماران رواني در بيمارستانها را نمي‌پردازند يا تحت شرايط خاصي اين هزينه‌ها را تقبل مي‌كنند؛
به‌عنوان نمونه تنها برخي اختلالات رواني مانند افسردگي و اضطراب در گروه بيمه قرار مي‌گيرند.به گفته وي از طرف ديگر بيمارستانهاي دولتي جوابگوي نياز اين بيماران نيستند و در نتيجه بيماران ناگزير به بيمارستانهاي خصوصي مراجعه مي‌كنند كه اين بيمارستانها نيز تحت پوشش بيمه قرار ندارند.
دكتر مظاهري تهيه دارو را از ديگر مشكلات بيماران مبتلا به اختلالات رواني عنوان كرد و مي‌گويد: داروهاي روانپزشكي به‌ويژه داروهاي جديد كه در درمان اين بيماري‌ها بسيار مؤثرند، يا در كشور موجود نيست و يا در گروه داروهاي بيمه‌اي محسوب نمي‌شود و بيماران مجبورند اين داروها را از داروخانه‌هاي تك نسخه‌اي و با قيمتي بالا تهيه كنند. پس در مجموع لازم است تمام داروهاي اختلالات رواني تحت پوشش بيمه قرار گيرد.
اين در حالي است كه طبق گزارش‌هاي سازمان بهداشت جهاني، بسياري از كشورها بخش بسيار اندكي از بودجه بهداشتي خود را صرف بهداشت رواني مي‌كنند.همچنين يك‌پنجم از 100 كشوري كه آمارهاي خود را به اين سازمان ارائه كرده‌اند، كمتر از يك‌درصد بودجه بهداشتي خود را براي سلامت رواني هزينه مي‌كنند. اما در كشور ما چه مي‌گذرد؟
درد دل مسئولان
دكتر احمد حاجبي، رئيس اداره سلامت روان معاونت سلامت وزارت بهداشت با اشاره به اينكه بيماري‌هاي رواني بعد از حوادث و بيماري‌هاي قلبي در رتبه سوم قرار دارند، به همشهري مي‌گويد: 20درصد جمعيت كشور داراي درجه‌هاي مختلفي از اختلالات رواني هستند.
وي با ابراز خرسندي از اينكه در كشور ما برخلاف خيلي از كشورها، زنجير كردن بيماران رواني ديگر مطرح نيست، از كمبود تعداد تختهاي روانپزشكي در بيمارستانها، كمبود روانپزشكان نسبت به تعداد بيماران و همچنين پذيرش نكردن بيماران رواني در بيمارستانهاي عمومي گلايه مي‌كند و ادامه مي‌دهد: با وجود اينكه وزارت بهداشت يارانه مناسبي براي بستري فرد مبتلا به بيماري شديد رواني به بيمارستانها پرداخت مي‌كند ولي تعداد كمي از بيمارستانها نسبت به اختصاص تخت به‌اين بيماران اقدام مي‌كنند.
دكتر محمدباقر صابري نيز در گفت‌وگو با همشهري تاكيد مي‌كند: پوشش بيمه‌اي بيماران رواني اصلا مناسب نيست. دكتر صابري، تعداد روانپزشكان كشور را حدود هزار و 200نفر اعلام كرده و با اظهار بي‌اطلاعي از اينكه مشخص نيست به چه تعداد روانپزشك در حد استاندارد نياز داريم، مي‌گويد: فقط مي‌دانيم اين عوامل دوره انتظار براي بستري بيماران مبتلا به اختلالات رواني را طولاني كرده است.
شنيدن اين عبارات از زبان مسئولان وزارت بهداشت شايد براي روانپزشكان كه به‌طور مستقيم با بيماران اين رشته در تماس هستند، فقط جنبه تشريفاتي داشته باشد.
يك روانپزشك با تأكيد بر اينكه مشكل عمده ما در زمينه بيماران رواني و سلامت رواني اين است كه يك عزم ملي ميان سياستگذاران كشورمان براي پرداختن به مشكلات روانپزشكي وجود ندارد، مي‌گويد: ما در سياستگذاري بيمارستانها و تختهاي روانپزشكي كشورمان دچار يك اختلاف فاحش و تناقض بزرگ هستيم؛
به‌طوري كه از سال‌ها قبل وزارت بهداشت اجازه تأسيس بيمارستانهاي تك‌تخصصي را نداده است، از جمله اين بيمارستانها، بيمارستانهاي روانپزشكي بودند كه از سال‌هاي قبل اجازه ساخت ندارند.
وي ادامه مي‌دهد: از سوي ديگر بنا بر اعلام وزارت بهداشت بايد حداقل 10درصد تختهاي بيمارستانهاي عمومي در اختيار تختهاي روانپزشكي قرار گيرد ولي اين بخشنامه هم اجرا نشده و به ندرت بيمارستان عمومي را مي‌بينيم كه بخش روانپزشكي تأسيس كرده باشد.
به عقيده وي نپذيرفتن بيماران رواني به‌عنوان بيمار، مشكل ديگري است كه مورد انتقاد كارشناسان است: بارها ديده شده كه يك بيمار اعصاب و روان كه با تابلوي افسردگي در بيمارستان بستري است، دچار يك حمله قلبي شده و ما ساعت‌ها تلاش كرديم كه بيمار را به يك بيمارستان عمومي يا اتاق سي‌سي‌يو هدايت كنيم اما متأسفانه به‌رغم وجود تخت خالي، داخل اين بيمارستانها با موانعي مواجه مي‌شويم، مثلا با تصور اينكه بيمار، اين بخش‌ها را به هم مي‌زند و دستگاه‌ها را خراب مي‌كند، از بستري كردن او ممانعت مي‌شود.
منبع : همشهری آنلاین - گروه سلامت- سميه شرافتي